Znaczący wzrost cen paliwa, energii oraz płacy minimalnej, konieczność spełnienia wyższych wymogów recyklingowych narzuconych przez przepisy Unii Europejskiej, podwyższenie stawek tzw. opłaty marszałkowskiej oraz szereg nowych przepisów (dotyczących standardów bezpieczeństwa, elektromobilności i kontroli wizyjnej składowisk oraz miejsc magazynowania odpadów) – to pięć najważniejszych powodów wpływających na podwyżkę kwoty, jaką katowiczanie zapłacą za odbiór śmieci. Nowe stawka wyniesie 21,30 zł za odpady segregowane. Natomiast za brak selektywnej zbiórki, która jest obowiązkiem nałożonym przez ustawodawcę, opłata zostanie podwyższona do 42,60 zł. Nowe stawki będą obowiązywać od 1 stycznia 2020 roku. To pierwsza od 6 lat zmiana tej opłaty. Podobne zmiany od zeszłego roku są wprowadzane w wielu miejscowościach w całej Polsce – w tym w woj. śląskim.

31 października na Platformie Konsultacji Społecznych Urzędu Miasta Katowice pojawił się projekt uchwały „w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz stawki opłaty”. W kolejnych tygodniach uchwała trafi pod obrady Komisji Infrastruktury i Środowiska i Komisji Budżetu Miasta, a następnie będzie głosowana podczas sesji Rady Miasta.

– Pomimo systematycznego wzrostu kosztów obsługi systemu gospodarki śmieciowej, przy jednoczesnym rozszerzeniu zakresu świadczonych usług, przez ostatnie 6 lat, dzięki optymalizowaniu naszych działań, udawało się nam uniknąć podwyżek. Niestety, ze względu na niezależne od nas czynniki zewnętrzne związane ze znaczącym wzrostem kosztów, nie jest to już dłużej możliwe – podkreśla Mariusz Skiba, wiceprezydent Katowic. – Zgodnie z wymogami prawa opłaty za gospodarowanie odpadami mogą być wykorzystane wyłącznie na ten cel. Równocześnie system powinien się bilansować, co oznacza, że koszty nie mogą być wyższe od uzyskiwanych z tego tytułu dochodów, a ewentualny deficyt pokrywany jest innymi źródłami dochodów. Wzrost opłat za gospodarowanie odpadami to kwestia, z którą mierzą się w tej chwili wszystkie samorządy w Polsce. Decyzja o podwyżce nie jest łatwa, ale nie możemy dłużej zwlekać. Poprzedziliśmy ją drobiazgowymi wyliczeniami i analizami. Chcemy, aby system przetwarzania odpadów w Katowicach, który jest jednym z najnowocześniejszych w kraju, nadal tak dobrze działał. Szereg przykładów, także z zagranicy pokazuje, że nieodpowiedzialne decyzje w kwestii gospodarki odpadami przynoszą złe konsekwencje. Jednocześnie informuję, że w związku z wprowadzaniem nowych stawek osoby najmniej zamożne będą mogły się ubiegać o zwiększenie dodatku mieszkaniowego – dodaje wiceprezydent Mariusz Skiba.

Pięć głównych powodów zmiany opłaty za odbiór śmieci w Katowicach to czynniki zewnętrzne:

• wzrost kosztów energii i kosztów paliwa – tylko w tym roku opłata za MWh, jaką uiszcza Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej wzrosła o 59%, a ceny oleju napędowego w przedziale czasowym 2013-2019 wzrosły o ok. 34%.
• wzrost płacy minimalnej – o 41% w porównaniu z rokiem 2013, z prognozowanymi wzrostami w latach kolejnych.
• podwyższenie standardów, m.in. recyklingowych wynikających z rozporządzeń UE. W ciągu 6 lat dzięki powiększeniu m.in. taboru, zatrudnienia czy liczby pojemników do selektywnej zbiórki, poziom segregacji śmieci w Katowicach wzrósł aż o 22 pkt. %. Obecnie wymagany poziom recyclingu wynosi 40%, a w 2020 roku UE wymaga już 50% recyklingu, co oznacza konieczność poniesienia kolejnych nakładów m.in. na zatrudnienie i infrastrukturę.
• wzrost stawek opłaty marszałkowskiej, czyli opłat za korzystanie ze środowiska, jakie pobiera Urząd Marszałkowski – w przypadku tzw. stabilizatu w okresie 2013-2020 stawka ta wzrosła aż o 630%, a w przypadku pozostałości o 139%.
• zmiany prawne generujące dodatkowe koszty – regulacje po pożarach składowisk, dotyczące bezpieczeństwa, przepisy związane z wymaganym udziałem pojazdów elektrycznych lub gazowych we flocie oraz wymogi dotyczące kontroli wizyjnej.

Podwyżek opłat za odbiór śmieci dokonało już bardzo wiele górnośląskich i zagłębiowskich miast. W zdecydowanej większości przypadków nowe ceny są zbliżone do stawek katowickich.

– Polskie Miasta nie chcą podwyższać opłat za śmieci. To niestety konieczność, która nie wynika z apetytów, czy chęci zarobku. To oczywiste, że władzom samorządowym nie jest w smak nadmierne obciążanie mieszkańców, ale system musi się bilansować, nie ma po prostu innego wyjścia – komentuje Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich.

Warto pamiętać, że Katowice zapewniają swoim mieszkańcom odbiór odpadów z jedną z największych częstotliwości w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Po 2013 roku częstotliwość odbioru niektórych grup odpadów wzrosła nawet o 108%. Dodatkowo, MPGK zajmuje się odbiorem wielkich gabarytów, odpadów budowlanych, choinek, zużytych leków, baterii, big-bagów z gruzem, co przed 2013 rokiem nie było standardem i nadal nie jest standardem w wielu innych miastach. Dzięki inwestycjom o wartości 120 milionów złotych, Katowice dysponują także jednym z najnowocześniejszych zakładów przetwarzania odpadów w kraju. Pozwala on zabezpieczyć potrzeby mieszkańców, którzy przodują w województwie śląskim pod względem liczby produkowanych śmieci. Nowa stawka śmieciowa umożliwi utrzymanie oferowanych im standardów gospodarki odpadowej.